آیین‌های بهاری درحوزه تمدنی «نوروز»-10جشن «سر سال» در ولایت «سغد» تاجیکستان
 

آیین‌های بهاری درحوزه تمدنی «نوروز»-10

جشن «سر سال» در ولایت «سغد» تاجیکستان


به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، جشن نوروز در استان «سغد» تاجیکستان از 18 اسفند آغاز می‌شود و تاحدودی با دیگر مناطق این کشور متفاوت است.

نوروز را در این منطقه به عنوان «سر سال» می‌شناسند در این روز قطعه‌ای از زمین انتخاب می‌شود، تا پیرمردی قبل از آغاز بزم و شادی، بر زمین دانه امید بپاشد و همگی دست به دعا بر دارند. زیرا این رسم به باور مردم، حاصل کشت را در سال نو فراوان می‌کند.

در این منطقه از سرزمین پهناور نوروزی در روزهای اول ماه مارس (یازدهم اسفند ماه)، بانوان دانه‌های گندم را برای سبز شدن در ظرف‌های مختلف می‌گذارند تا برای جشن نوروز رشد کرده و سبز شود. جشن نوروز تاجیکان را بدون سبزه تصور کردن ممکن نیست.

روز اول فروردین روزی است که تمام مردم تاجیکستان، فرارسیدن سال نو را جشن می‌گیرند و سغدی‌ها هم مانند ساکنان مناطق دیگر این کشور معتقدند که در تمام سال زندگی مردم را صفا و نور و روشنایی لبریز خواهد کرد.

یکی دیگر از آداب و رسوم  نوروزی، آوردن غذا به خانه‌های همدیگر و گرفتن جشن است که در سغد به «آش آلش کنان» معروف است و چون اکنون در تاجیکستان، معروف ترین غذا «آش پلو» ( مخلوطی از برنج، هویج، گوشت، زیره، زرشک، نخود و...) است، بیشترین ساکنان این ولایت نیز در شب نوروز از این غذا به خانه‌های همدیگر می‌فرستند.

بیشتر مراسم نوروز مردم شمال تاجیکستان، عمدتا در میدان‌های بزرگ و باغ‌های سرسبز و پوشیده از گل برگزار می‌شود.

مردم، سفره‌های نوروزی شان را با هفت سین (سبزه، سنجد، سیب، سپند، سیر، سمنو وسکنجبین) می‌آرایند، سخن است که گویی نخست هفت شین مرسوم بوده و پس از ظهور اسلام و حرام شدن شراب شین به سین تبدیل شده است.

در نوروز، صدای کرنی ( از آلات و اسباب موسیقی)، آنان را به «جشن گاه» (محل برگزاری جشن) دعوت می‌کند.

در این مراسم، دوشیزه‌ای با لباس سفید یا سبز که نشانه پاکی بهار است در جمع مردم در جشن گاه از آمدن بهار و رسیدن نوروز خبر می‌دهد.

بزم و شادی، رقص های سنتی و ترانه خوانی و سیر در باغ‌ها و گل گشت‌ها در ایام نوروز از مراسم خاصی است که از فرهنگ اجداد به میراث مانده است.

«سمنوپزی»، مسابقات ورزشی، بازی‌های مختلف، کبک و خروس بازی، اسب دوانی و چوگان بازی از ورزش‌های جشن نوروز درسراسر تاجیکستان است که در استان سغد نیز همه ساله با شکوه و طراوت خاصی در میدان‌های نوروزی برگزار می‌شود. هدیه‌ها و جایزه‌هایی که به برندگان این بازی‌ها داده می‌شود، گران بها است و باعث علاقمندی و ذوق بیشتر مردم به شرکت در آن می‌شود.

همچنین در جشن نوروز، مردان خانواده درخت می‌نشانند و به تنه درخت آهک می‌مالند که نمادی از سرسبزی و بخت سفید است.

ساکنان مناطق سغد نیز بر این باورند که خانه تکانی به معنای ارج گذاری به گذشتگان و در این آئین باستانی به محیط زیست و زندگی شان رسیدگی می‌کنند تا با دور کردن گرد وغبار فصل سرما، نوروز را با صفا و آسایش خاطر آغاز کنند.

در مناطق مختلف استان سغد، آئین دیگری هم برپا شد که «عروس بنان یا کلین سلام» نام دارد. در این مراسم، خویشاوندان تازه داماد و مردم محل به دیدن نوعروس می‌آیند و وی در حالی که سرپا ایستاده و چشم به زمین دوخته است، دست به سینه تعظیم می‌کند.

در این مراسم، زنان خانواده با خواندن اشعار ویژه به نوعروس سلام می‌کنند و وی با تعظیم‌های کوتاه پاسخ سلام آنان را می‌دهد. این مراسم در کنار سفره نوروزی برای معرفی نوعروسان به اعضای خانواده جدیدشان برگزار می‌شود.

 

 



نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:







انسان شناسی ، مردم شناسی و فرهنگ شناسی ایران بزرگ . Anthropology,Ethnology,and Culture of Greater Iran
identification des sources de l'ethnologie d,Iran , et des Bibliographies
درباره وبلاگ

Anthropology,Ethnology,and Culture of Greater Iran . Alireza Ayatollahi با وجود تحصیلات کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتری مردم شناسی ( در گرایشهای معماری و شهرسازی - فنٌی و اقتصادی ، و فرهنگی ) در دانشگاه پرووانس فرانسه و نهایتا" دعوت به عضویت در هیئت علمی آموزشی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1363 و تدریس مردم شناسی فرهنگی در سال 1365 در آن دانشگاه ، اذعان می کنم که در بدو امر مردم شناسی برای من علم نبود ؛ ابدا" علم نبود ؛ بیشتر یک تفنٌن بود : از سال 1335 به جمع آوری فولکلور یا فرهنگ مردم و تاحدودی مردمنگاری آگاهانه و غیر آگاهانه پرداختم . از سال 1345 وسیله ی خود نمائی و کسب شهرت بیشترم می شد و از 1351 اندک در آمدی از این راه . بعدها که در فرانسه به تحصیلات آمایش سرزمین و اقتصاد توسعه پرداختم متوجه شدم که بدون جامعه شناسی در کشورهای پیشرفته و مردم شناسی در کشورهائی نظیر ایران ، مدیریت و برنامه های فنٌی - اقتصادی آنچنان که باید و شاید به اهداف عالی خود نمی رسند . مردم شناسی یک مطالعه است ؛ یک علم به مفهوم حقیقیِ آن نیست ؛ و نتایجی که از مطالعه ی یک مردم شناس به دست می آیند نسبتا" صحیح اند و نسبتا" غلط : نه فقط مردم شناسی ، بلکه تمام علوم انسانی و اجتماعی « نسبی » هستند ؛ و چون ریاضیٌات به پاسخ هائی مطلق نمی رسند . علوم انسانی به همین دلیل روشی جامع و مانع و مسلٌم و مقبول همگان برای مطالعات خود ندارند .هرکسی با سلیقه و دیدگاه خود وارد آنها می شود و روشی پیشنهاد می کندکه باز این روشهای کار هم برخی بیشتر و برخی کمتر مورد قبول و استفاده سایر مطالعه گران قرار می گیرند . ناتوان تر از همه کسانی هستند که به ترجمه روش های مردم شناسی در سایر کشورها می پردازند که غالبا" در شناخت مردم ایران آنطور که باید و شاید کار آئی ندارند . روش و حوزه عمل این مطالعات سبب می شود که برخی « انسان » و به ویژه شیوه رفتار وی را ملاک عمل قرار دهند و به انسانشناسی anthropology معتقد باشند که انگلیسی زبانان دنیای غرب بیشتر در این طیف قرار می گیرند . برخی دیگر معتقدند که چوم اصل شناخت اجتماعی بر « روابط اجتماعی » است بنابر این اصل بر یک اجتماع ( مردم ) و شناخت آن به عنوان یک کل ، یعنی مردم شناسی ethnologie است که فرانسویان و اکثر تحصیلکردگان صادق فرانسه از این طیف اند . فرهنگ می تواند شامل قواعد رسمی و قوانین و مقررات ( که از جمله در جامعه شناسی مورد مطالعه قرار می گیرند )باشد ؛ امٌا چون حاصل رفتار ی عادٌی شده، رسم شده ، سنٌت شده ، و...در میان یک مردم است ، به خصوص در کشورهائی نظیر ایران ، مقتضی روش های شناخت مردم شناسانه است هرچند که اصطلاح فرهنگ شناسی culturologie نیز در دهه های اخیر باب شده باشد . از تدریس در این حوزه ، به خصوص در ایران ، بیزارم ؛ امٌا عاشق و حتی معتاد مطالعات مردم شناسی هستم ؛ و گرچه خود به خود هم به آن می پردازم ؛ امٌا بیشتر دوست دارم که در باره آن با دیگران هم شریک شوم . شما چطور ؟ .
آخرین مطالب
پیوندهای روزانه
پيوندها